TEOG-I KONULARI TÜRKÇE-I FİİLİMSİLER

FİİLİMSİLER

Fiil

İş, oluş, durum, hareket bildiren sözcüklere “fiil” denir.

·         Fiiller, canlı ve cansız varlıkları yaptıkları işleri, hareketleri, içinde bulundukalrı durumları ifade eder.

Semiramis zeytin topladı.

Mustafa vişneleri yedi.

Cam kırıldı.

Pantolonum kırıştı.

·         Fiiler, sonlarına -mak/-mek eki alır.

Çalışmak, sevmek, yıkamak, gezmek,

·         Fiiler, kip ve kişi eklerini alabilirken; hal, iyelik, tamlama ve çokluk eklerini alamazlar.

Çocuklar bugün dersi kaynattı.

İsim

Canlı ve cansız bir varlığın, soyut veya somut bir kavramın adı olan sözcüklere “isim” denir.

İsim ve fiil arasındaki farklar şunlardır:

·         İsimler, canlı ve cansız varlıkları, kavramları karşılar.

Ali, kuş, otobüs, çikolata, çiçek, kelebek, kitap.

·         İsimler sonlarına -mak/-mek ekleri almaz.

·         İsimler hal, iyelik, tamlama, çokluk eklerini alabilirken; kip ve kişi eklerini alamazlar.

FİİLİMSİYİ NASIL BULURUM?

·         Önce yüklemi bulmalıyız sonra -me/-ma eki ile olumsuz yapılabilen kelimelere dikkat etmeliyiz.

ÖRNEKLER

·         Semiramis gülerek zeytin topladı.

·         Sizleri burada görünce çok sevindim.

·         İstekli çalışması bizi de yüreklendiriyor.

·         Ona baktıkça çocukluğum aklıma geliyor.

·         Düğüne gelenlerin hiçbirini tanımıyorum.

·         Soruları iyice okuyup öyle cevaplamalısın.

UYARILAR

·         Açılan bir gülsün sen yaprak yaprak.

·         Trenin penceresinden seyrettim el sallayan o çocukları.

·         Çalışan öğrenci derslerinde başarılı olur.

UYARILAR (TEOG SORULARINDA SÜREKLİ SORULUR)

·         Sümbül çalışınca başarır.

·         Sümbül çalışırsa başarır.

“ÇALIŞIRSA -ÇALIŞMAZSA”  BURADA “ÇALIŞIRSA” FİİLİMSİ DEĞİL FİİLDİR. ÇÜNKÜ FİİLİMSİLER KİP EKLERİYLE ÇEKİMLENEMEZ. ANCAK FİİLLER ÇEKİMLENEBİLİR.

UYARILAR

·         Kalıplaşmış isimlerde fiilimsi aranmaz.

Çivi çakmak için uğraşıyordu.

Masadan bir çakmak alarak ocağı yaktı.

İçeriye döner kapıdan girdik.

Sinemadan çıkınca döner yiyeceğiz.

Kazmayı ve küreği bana uzatırmısın.

Burayı da kazmayı unutmayınız.

FİİLİMSİLER

·         Fiil değildir. Ancak bir fiil gibi -ma-, -me- ile olumsuz yapılabilir.

·         Kip eki almaz.

·         Fiillerden türeyerek oluşur. (Fiilimsi ekleri aslında birer fiilden isim yapım ekleridir)

·         Yan cümleyi oluşturur.

·         3 çeşit fiilimsi vardır.

İSİM-FİİL(AD EYLEM)

·         -ma, -me olumsuzluk ekini alabilir.

·         -ma, -ış, -mak eklerini alabilir.

Bu görüş açısı farklıdır.

Onun konuşması beni etkiledi.

Onu tanımak güzeldi.,

SIFAT-FİİL (ORTAÇ)

·         -ma, -me olumsuzluk ekini alabilir.

·         -an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş

Bastığın yerleri “toprak” diyerek geçme, tanı! (Mehmet Akif Ersoy)

Yıkılası gurbet ayırdı bizi .

Akla gelebilecek tüm soruları hesaba kattık.

Pişmiş aşa su katıyorsunuz.

Bekleyen derviş, muradına ermiş.

Dönülmez akşamın ufkundayım.

Asker koşar adımla komutanın yanına geldi.

ZARF-FİİL(ULAÇ)

·         -me, -ma olumsuzluk ekini alır.

·         e…e, -meksizin, -ken, -alı, -madan, -ince, -ip, -arak, -dıkça, -dığında, -ır…mez.

Ayşe çıktığında eve varmaksızın kenyalı emadan ince ip araklamadıkça gelmez.

Saati kuralı çok olmamıştı.

Görünmeden kimseye gel gizli gizli.

Sen gidince hiçbir şeyin tadı kalmamıştı.

Koşa koşa yanına gitti.

Yatar yatmaz uyudu.